Saturday, June 29, 2013

Bασικές απαντήσεις για την Κρίση στην χώρα μας



Η άγνοια είναι ένα χαρακτηριστικό των κοινωνιών, το οποίο δεν είναι κατακριτέο. Η άγνοια μαζί με την οργή και την αγανάκτηση είναι ένας συνδυασμός που απομακρύνει από την αντιμετώπιση και επίλυση ενός προβλήματος.

Τι συνέβη όμως στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και γιατί;

1. Γιατί χρεοκοπήσαμε; Το 2009 είχαμε έλειμ-
μα προϋπολογισμού 36 δισ. ευρώ (15% ΑΕΠ) και έλλειμμα ισοζυγίου συναλλαγών επίσης 36 δισ. ευρώ (15% του ΑΕΠ). Τέτοια ποσοστά σε μια χώρα με χρέος 120% (τότε) οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε στάση πληρωμών ή χρεωκοπία. Αυτά τα μεγέθη ουσιαστικά μας… έκοψαν από τις αγορές και η παρουσία μας εντός της Ευρωζώνης ήταν αποτρεπτική προκειμένου να εγκαταλειφθούμε στην… τύχη μας λόγω του συστημικού κινδύνου (ντόμινο) για την παγκόσμια οικονομία.

2. Πώς εκτοξεύτηκαν τα μεγέθη αυτά; Οι αθρόες προσλήψεις στο Δημόσιο από τη δεκαετία του 1980 και η αποβιομηχάνιση της χώρας που ξεκίνησαν προς τα τέλη της δεκαετίας του 1970 άρχισαν να διαμορφώνουν ένα αρνητικό περιβάλλον. Οι συνεχείς αυξήσεις μισθών και συντάξεων πέρα από τα όρια αντοχής της οικονομίας αύξησαν τις ανάγκες σε δανεισμό λόγω και των υψηλότερων καταβαλλόμενων εισφορών. Η μεγάλη έκταση του Κράτους και η συντήρησή του, σε συνδυασμό με τη γραφειοκρατία διόγκωσαν τη διαφθορά. Έτσι, φτάσαμε στο φαινόμενο της έξαρσης της φοροδιαφυγής που ήταν μια «φυσιολογική» αντίδραση απέναντι σε ένα Κράτος το οποίο πληρώναμε πανάκριβα, χωρίς να έχουμε τις στοιχειώδεις ανάλογες καλύψεις και παροχές. Η τριετία 2007-2009 με νέο κύκλο διορισμών στο Δημόσιο σε συνδυασμό με το σκάσιμο της «φούσκας» στις ΗΠΑ και στο διεθνές τραπεζικό σύστημα είχαν ως αποτέλεσμα οι άλλοι να πάθουν πνευμονία και εμείς να υποστούμε… έμφραγμα.

3. Πόσα έχει στοιχίσει μέχρι σήμερα η Ελλάδα στο παγκόσμιο σύστημα; Έχουμε πάρει δάνεια 201 δισ. ευρώ με προσαρμοσμένο επιτόκιο 1%, ενώ μας δανείζουν (αλληλέγγυες) χώρες οι οποίες δανείζονται με επιτόκιο 2%, 3% ή 6%. Επιπλέον, 140 δισ. στοίχισε το «κούρεμα» των ομολόγων, εκ των οποίων τα 70 δισ. ευρώ αφορούσαν στο «φέσι» που αφήσαμε σε ξένους ιδιώτες, εκτός από τις εγχώριες τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία… Σύνολο 341 δισ. ευρώ. Αν δεν είχε γίνει το PSI το χρέος σήμερα θα ήταν 450 δισ. ευρώ.

4. Υπήρχε τρόπος να γίνει κάτι διαφορετικό; Η Κίνα και η Ρωσία δεν μπορούσαν να διαθέσουν τα τεράστια ποσά που απαιτούνταν για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους, καθώς την ίδια στιγμή αναγνώρισαν ότι αυτό αποτελεί έμμεση υπόθεση για τους ίδιους. Δηλαδή, μέσω της συμμετοχής τους στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και σε συνδυασμό με τις χώρες της Ευρωζώνης, θα έπρεπε να εξεύρουν τρόπους χρηματοδότησης της Ελλάδας, λόγω αδυναμίας εξόδου στις αγορές. Ουσιαστικά, από τον Ιανουάριο του 2009 η χώρα βρισκόταν στη διαδικασία αναζήτησης μεγάλης και εύκαιρης χρηματοδότησης από το ΔΝΤ, κάτι που ήταν ακατόρθωτο χωρίς τη συνεισφορά των ευρωπαίων. Έτσι, οι ευρωπαίοι συμμετείχαν κατά τα 2/3 και ο ΔΝΤ κατά το 1/3 στη χρηματοδότηση της Ελλάδας.

5. Γιατί εκτοξεύτηκε το έλλειμμα του ισοζυγίου συναλλαγών; Κατ΄ αρχάς πληρώναμε περισσότερα στο εξωτερικό για τόκους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, κέρδη ή μερίσματα, εκτοξεύτηκαν οι ζητούμενες ποσότητες πετρελαίου και σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή αύξηση της αξίας ανά βαρέλι, οδήγησαν σε δαπάνες 18 δισ. ευρώ. Επιπλέον, η αθρόα εισαγωγή αυτοκινήτων λόγω του… φθηνού δανεισμού αλλά και άλλων προϊόντων, υπερκάλυψαν κατά 3 φορές τα έσοδα της οικονομίας από τις εξαγωγές προϊόντων, το τουριστικό συνάλλαγμα και τις απολήψεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

6. Τι έγινε με τις τράπεζες; Οι τράπεζες τα προηγούμενα χρόνια λόγω των υψηλών κερδών και των μερισμάτων στήριζαν το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας και «δικαιολογούσαν» υψηλότερες αυξήσεις συντάξεις. Τα δάνεια έδωσαν ώθηση στην οικοδομική δραστηριότητα, αλλά ταυτόχρονα μέσα από τα δάνεια αυτά υπήρξε και έξαρση της φοροδιαφυγής, καθώς αυξανόταν συνεχώς ο αριθμός των συναλλασσομένων οι οποίοι αρνούνταν να πληρώσουν ένα τεράστιο κόστος συντήρησης ενός σπάταλου και διεφθαρμένου Κράτους. Τι έπαθαν στη συνέχεια οι τράπεζες; Μετά το «κούρεμα» των ομολόγων δημιουργήθηκε μια «μαύρη τρύπα» 50 δισ. ευρώ στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών καθώς τα ομόλογα που κατείχαν έχασαν τα 2/3 της αξίας τους. Έτσι, προκειμένου να μην διαταραχθούν οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και απειληθεί συστημικό ντόμινο και κατάρρευση κάποιας ή κάποιων τραπεζών προκρίθηκε το σχέδιο παροχής εγγυήσεων ώστε να έχουν γραμμές χρηματοδότησης (στοιχειώδεις) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

7. Σήμερα οι τράπεζες είναι ζημιογόνες και προ της ανακεφαλαιοποίησης είχαν αρνητικά ίδια κεφάλαια. Αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τη σταθερότητα στο σκέλος των καταθετών. Η μη παροχή εγγύησης θα σήμαινε κατάρρευση τράπεζας ή τραπεζών. Και σε αυτήν την περίπτωση θα ίσχυε (στην καλύτερη περίπτωση) η κάλυψη των ασφαλισμένων καταθέσεων έως 100.000 ευρώ. Από την άλλη πλευρά, μία έξαρση των «κόκκινων» δανείων (σήμερα είναι περίπου 65 δισ. ευρώ) θα οδηγούσε σε νέες «μαύρες τρύπες», ενώ η απειλή αισθητά χαμηλότερης αποτίμησης των ακινήτων που έχουν οι τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους θα οδηγούσε σε νέες ανάγκες. Ποιος θα τις κάλυπτε; Μα φυσικά οι ξένοι εταίροι-δανειστές στο πλαίσιο ενός νέου Μνημονίου με πιο επαχθείς όρους. Σήμερα οι ζημιογόνες τράπεζες δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν στοιχειωδώς τον τραπεζικό δανεισμό καθώς επίσης και το ασφαλιστικό σύστημα. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η παροχή εγγυήσεων και στοιχειώδους ρευστότητας από την ΕΚΤ είναι φυσιολογική εξέλιξη για να μην καταρρεύσουν οι καταθέσεις και προκληθούν άλλου είδους καταστάσεις… Από αυτήν τη διαδικασία, οι τράπεζες δεν κερδίζουν, απλά παραμένουν εν ζωή για να μην καταρρεύσει η οικονομία, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση το σύστημα δεν θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει τις όποιες επενδύσεις, δεν θα μπορούσε να εγγυηθεί την πληρωμή μισθών και συντάξεων και γενικώς… καταστροφή! Δηλαδή επιστροφή στη δραχμή…

8. Τι θα σήμαινε επιστροφή στη δραχμή; Το δημόσιο χρέος εκπεφρασμένο σε δραχμές θα ήταν τουλάχιστον 60% υψηλότερο από το σημερινό, λόγω της αναμενόμενης υποτίμησης. Δηλαδή, αν αύριο το πρωί πούμε ότι πάμε στη δραχμή, θα έχουμε ένα χρέος όχι 310 δισ. ευρώ που είναι σήμερα, αλλά 60% υψηλότερο. Δηλαδή περίπου 400 δισ., αλλά σε δραχμές! Και η υποτίμηση θα ήταν μόνο η αρχή… Γιατί η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος θα οδηγούσε σε πλήρη κατάργηση του ορίου των εγγυήσεων, καθώς θα είχε συντελεστεί η χρεωκοπία τραπεζικού συστήματος και Κράτους. Ταυτόχρονα, οι αναγκαίες πρώτες ύλες θα ήταν απαγορευτικές λόγω των υψηλότερων τιμών και η χώρα θα εισερχόταν σε μία φάση μεγάλης πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Λευκορωσίας, της τελευταίας σοσιαλκομμουνιστικής χώρες στην Ευρώπη, η οποία μαστίζεται από πληθωρισμό 52%, ανεργία 55%, επιτόκια δανεισμού 45%, ως αποτέλεσμα των δύο υποτιμήσεων που έγιναν μέσα σε λίγους μήνες πέρυσι και πρόπερσι (σωρευτικά 80%).
Λουκάς Γεωργιάδης

No comments:

Post a Comment