Η άλωση της υπερχιλιόχρονης (11 Μαΐου 330 – 29 Μαΐου 1453) πρωτεύουσας του Μεσαιωνικού Ελληνισμού υπήρξε πέραν πάσης αμφιβολίας το σπουδαιότερο γεωπολιτικό ιστορικό γεγονός της προηγούμενης χιλιετίας. Οι γεωπολιτικές, οικονομικές και πολιτισμικές επιπτώσεις της κατάλυσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, της υποδούλωσης του Ελληνισμού επί τέσσερις και πλέον αιώνες και της εξάπλωσης του οθωμανικού πολιτειακού μορφώματος αλλά και της ¨οθωμανικής νοοτροπίας¨ σε ολόκληρη σχεδόν τη Μέση Ανατολή εξακολουθούν να επιδρούν και να παράγουν τα αρνητικά αποτελέσματά τους μέχρι και τις μέρες μας. Σαν κάποιο αόρατο ιστορικό χέρι να έβαλε τα πράγματα σε μια τέτοια άδικη διεθνή τάξη…
Έχουν γραφτεί πολλά για τα αίτια της παρακμής της Ελληνικής Μεσαιωνικής Αυτοκρατορίας του Βυζαντίου. Δεν έχει όμως αναλυθεί σε βάθος πώς θα ήταν η σημερινή διεθνής πολιτικοοικονομική πραγματικότητα εάν δεν είχαν κινηθεί έτσι οι νόμοι της ιστορίας και είτε δεν κατελύετο τότε το Βυζαντινό κράτος είτε καθυστερούσε η συμβολική κατάλυσή του μέσω της αλώσεως της θεοφρούρητης πρωτεύουσάς του .
Έχω λοιπόν μια σειρά απλά ενδεικτικά ερωτήματα:
i) πόσο στο ιστορικό timing της ¨θα ερχόταν¨ η Αναγέννηση των γραμμάτων και των τεχνών στη Δυτική Ευρώπη εάν δεν προσέφευγαν εις αυτήν οι λόγιοι και διανοούμενοι του Βυζαντινού Ελληνισμού, οι οποίοι έθεσαν τα θεμέλια της πνευματικής ανάπτυξης του ύστερου Δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού μέσω της ¨ανακάλυψης¨ και επιστροφής στις αξίες, στα διδάγματα και τα πορίσματα του αρχαίου ελληνικού κλασσικού πνεύματος. Ποιό θα ήταν άραγε σήμερα το άνοιγμα της ψαλίδας του επιπέδου της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζει τις κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης με την νεοελληνική πραγματικότητα;
ii) άραγε θα μετατοπιζόταν το γεωπολιτικό κέντρο της παγκόσμιας ναυτιλιακής -κι όχι μόνο- ισχύος από την Ανατολική Μεσόγειο, όπου εδέσποζαν επί αιώνες και κυριαρχούσαν η Κωνσταντινούπολη, η Βενετία, η Γένοβα προς τις δύο ακτές του Ατλαντικού (ιδίως αναφέρομαι στην νοητή γραμμή Λονδίνο-Ν. Υόρκη) στις οποίες εδραιώθηκε και κυριάρχησε ιδίως η Μ. Βρετανία ως παγκόσμια ναυτική δύναμη επί πέντε αιώνες;
iii) άραγε θα έκλειναν ερμητικά "οι δρόμοι του μεταξιού" , των μπαχαρικών κλπ προς την Άπω Ανατολή; Θα διακόπτετο έτσι βίαια η άμεση εμπορική συναλλακτική επαφή και πολιτιστική επικοινωνία και αλληλεπίδραση της Χριστιανικής Δυτικής Ευρώπης με την Κίνα και την Ινδία;
iv) άραγε θα έσπευδε τόσο βιαστικά ο Χριστόφορος Κολόμβος με διαταγή του Ισπανού βασιλιά και την ευλογία του Πάπα στριμωγμένος με το πλήρωμά του σε τρεις καραβέλες να ψάξει εσπευσμένα να βρει το δρόμο για τις Ινδίες ταξιδεύοντας δυτικά;
v) άραγε θα είχε ανακαλυφθεί η Αμερική έστω και τυχαία το 1492 ή πότε αργότερα και από ποιούς θα είχε συμβεί αυτό και πώς θα ήταν τα διεθνή δεδομένα όπως τα βιώνουμε σήμερα ;
vi) θα ήταν σήμερα τα αγγλικά η παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας; Ή ακόμη ειδικότερα θα ήταν τα αραβικά η κυρίαρχη γλώσσα στην Μέση Ανατολή;
vii) ο Πάπας θα ήταν ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του χριστιανικού κόσμου ή θα περιορίζονταν στον ρόλο του επισκόπου Ρώμης;
viii) ο αραβικός κόσμος θα είχε τη σημερινή πολιτιστική καθυστέρηση, κοινωνική οπισθοδρόμηση και αρχέγονη πολιτειακή οργάνωση εάν δεν υποδουλωνόταν από τους Οθωμανούς για πέντε περίπου αιώνες σταθεροποιώντας την προσήλωσή του στο ισλαμικό θρησκευτικό δόγμα;
Υποθετικά ιστορικά ερωτήματα θα μπορούσε να αντιλέξει κανείς. Όμως το ζητούμενο εδώ δεν είναι οι απαντήσεις στα πιο πάνω ερωτήματα αλλά η ανάγκη συνειδητοποίησης από τον Ελληνισμό ότι με την απώλεια της διεθνούς ισχύος της μεσαιωνικής – δεσποτικής έστω και όχι δημοκρατικής – αυτοκρατορικής πολιτειακής δομής του, όπως αυτή η απώλεια συμβολίζεται με την άλωση της ιστορικής πρωτεύουσάς του, ωφέλησε άλλους παράγοντες της διεθνούς κοινότητας, οι οποίοι εδραιώθηκαν από το πουθενά…
Να το πω πιο λαϊκά και πειραιώτικα : κάναμε μάγκες τους χθεσινούς επαρχιώτες του κόσμου και σήμερα η Ελλάδα, που έδωσε στον κόσμο τα διεθνή πνευματικά της φώτα στην αρχαιότητα και αναχαίτιζε επί χίλια και πλέον χρόνια τις ορδές των βαρβάρων, που εξορμούσαν από τα βάθη της Ανατολής προστατεύοντας έτσι την χριστιανική Δύση, σήμερα να είναι ο φτωχός συγγενής της πολιτισμένης Ευρώπης και του Δυτικού κόσμου και η νεοθωμανική Τουρκία των σφαγών και των γενοκτονιών να καμαρώνει στα σαλόνια του G-20.
Για να πούμε λοιπόν το πολύ σωστό "ΠΑΛΙ ΜΕ ΧΡΟΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ ΠΑΛΙ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΘΑ’ ΝΑΙ" πρέπει να δουλέψουμε σωστά με μεθοδικότητα, σοβαρότητα, προγραμματισμό και πάνω από όλα με κλίμα ενότητας και ομοψυχίας υπερβαίνοντας την σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία και τις διαρκείς απειλές των ζηλόφθονων και υπανάπτυκτων, χωρίς την πλούσια κληρονομιά μας, γειτόνων. Και μετά συζητάμε!
Ας μιμηθούμε εδώ τους Εβραίους που επί 2.000 χρόνια αντάλλασαν ευχές μεταξύ τους του χρόνου να επιστρέψουν στην Ιερουσαλήμ. Και το πέτυχαν! Ας ευχηθούμε και εμείς «ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ!»
Kυριάκος Χουσέας
No comments:
Post a Comment