Audaces fortuna juvat - Η τύχη βοηθά τους τολμηρούς

Σχόλιο: Με αφορμή τη σθεναρή στάση της κυβέρνησης απέναντι σε ορισμένα ζητήματα ταμπού της μεταπολιτεύσεως, συνέγραψα το ακόλουθο μικρό δοκίμιο περί τόλμης (υπερεμφατικό και πομπώδες, το παραδέχομαι, αλλά έτσι αισθάνομαι). Είναι αλήθεια, ότι μας έχει εκπλήξει ευχάριστα αυτή η στροφή αποφασιστικότητος, που σε άλλες εποχές, όχι μακρινές, θα αποτελούσε αιτία κατάρρευσης του κυβερνητικού σχήματος. Δεν ισχυρίζομαι, φυσικά, ότι έχουμε ξεφύγει τελείως από το πρόσφατο μίζερο παρελθόν και πως όλα είναι καλά καμωμένα. Έχουν γίνει και λάθη, αλλά το σπουδαιότερο είναι η θέληση που διακρίνω να αλλάξει η νοσηρή μεταπολιτευτική κατάστασις. Η φράση του πρωθυπουργού: "Τα λάθη του παρελθόντος δεν θα ξαναγίνουν", αποτυπώνει ανεξίτηλα αυτή τη θέληση. Οψώμεθα.

Η συγκεκριμένη λατινική ρήσις τονίζει ότι τα μεγάλα κατορθούνται, ουχί διά των δισταγμών και υπολογισμών, αλλά με τόλμη. Η τύχη ευνοεί πάντοτε τους τολμηρούς και όχι εκείνους που θα δειλιάσουν. Ο Ανδρέας Κάλβος έγραφε στις Ωδές του: "Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία", αποδεικνύοντας το διαχρονικόν του Ελληνισμού, αφού τα ίδια έγραφε και ο μεγάλος Έλλην Ιστορικός Θουκυδίδης: "Εύδαιμον το Ελεύθερον, το δ' Ελεύθερον το Εύψυχον."

Ο Άγγλος φιλόσοφος Σπένσερ έγραψε επίσης το αξιομνημόνευτον εκείνο: "έσο τολμηρός και παντού έσο τολμηρός", υποννοώντας σαφώς ότι ο τολμηρός άνθρωπος παρασύρει και αυτή την τύχη προς το μέρος του ως σύμμαχο.

Άλλωστε, άνευ τόλμης, ουδέν επιτυγχάνεται εξ εκείνων, τα οποία χαρακτηρίζουμε ως ανώτερα πράγματα` διότι τα μεγάλα έργα δεν φυτρώνουν μόνα των, ούτε πραγματοποιούνται υπό ανθρώπων στους οποίους κυριαρχούν οι δισταγμοί και οι υπολογισμοί. Οι μεγάλοι σταθμοί στην Ιστορία του κόσμου αποτελούν δημιουργήματα θαραλλέων Ανδρών. Μία ματιά στα μεγάλα τεχνολογικά επιτεύγματα, στις εξερευνήσεις, στις ανακαλύψεις, αρκεί ίνα καταδείξει την πρωτοπορία αυτών των Ανδρών.

Εκείνοι οι οποίοι στερούνται της τόλμης και φοβούνται να εκτεθούν  σε περιπέτειες, ακόμη και να σταθούν απέναντι σε επικρίσεις του περιβάλλοντός των, είναι ανίκανοι να ανέλθουν υπεράνω του επιπέδου των κοινών ανθρώπων. Ήτοι να ξεχωρίσουν. Είναι αδύνατον να επιτύχουν ανώτερα πράγματα, εάν δεν τολμήσουν με γρανιτώδη θέληση και επιμονή να κυριεύσουν αυτά.

Εις, σύγχρονός μας έγραψε ό,τι "η αθανασία, ουδέν άλλον είναι, ει μη μόνον ζήτημα αποφάσεως προς γενναίαν τόλμην". Το ηρωικόν τρόπαιον, αποτέλεσμα αποφασιστικής τόλμης, είναι εκείνο που οδηγεί εις την αθανασίαν. Επομένως, ο ηρωισμός είναι τόλμη, και η νίκη, είτε εν ειρήνηι είτε εν πολέμωι, είναι το στεφάνωμα της τόλμης και ο καρπός αυτής. Ο Λεωνίδας, ο Αλέξανδρος, ο Παλαιολόγος, ο Κολοκοτρώνης και πολλοί άλλοι αποτελούν άριστα παραδείγματα πολεμικής ανδρείας, αυταπάρνησης και ηρωισμού.

Ορισμένες φορές, λαμβάνοντας μία τολμηρή απόφαση, είναι δυνατόν να μην αντικρίσουμε τη νίκη, διότι έτυχε να σφάλουμε` αλλά είναι προτιμότερον να διαπράξουμε σφάλματα, τολμώντες, παρά να απολεσθούμε εις τον κύκλο του φόβου προς τις ευθύνες και να συγκρατηθούμε εξ αυτού τούτου εις την ατολμίαν. Εξάλλου, τα σφάλματα μάς παρέχουν την πείρα προς την τελική επιτυχία (μαθαίνουμε μέσα από αυτά). Αρκεί να διατηρήσουμε το θάρρος και να σφυρηλατήσουμε έναν ισχυρό χαρακτήρα ο οποίος δύναται να τολμά και άπαξ και δις και πολλάκις, ώστε κάποια στιγμή να φέρουμε εις πέρας τα σχέδιά μας.

Τοις τολμώσιν η τύχη ξύμφορος  (Θουκυδίδης)

Τους πόνους γαρ οι αγαθοί τολμώσιν, δειλοί δε εισίν ουδέν ουδαμού  (Ευριπίδης)

 Alea jacta est - Ο κύβος ερρίφθη  (Ιούλιος Καίσαρ)

 

Κτησίβιος