ΚΩΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΑΝΕΣ=ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

 

Παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες τις συνέπειες του εκλογικού αποτελέσματος στην Ιταλία. Ακούμε τα πάντα, από διθυράμβους για την ήττα της Μέρκελ [στις ιταλικές εκλογές πάντα] έως αγωνία για την επίδραση που έχει η λιτότητα στη δημοκρατία. Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που το βλέπουμε το έργο, φαίνεται όμως πως όσες φορές και να το δούμε ποτέ δεν είναι αρκετό. Αν η πραγματικότητα δε συμφωνεί μαζί μου τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα.

Δε χωρά αμφιβολία ότι το αποτέλεσμα στην Ιταλία ήταν ένα μικρό σοκ. Ο τεχνοκράτης Μόντι, η συμβολή του οποίου στη διάσωση της ιταλικής οικονομίας ήταν καταλυτική [εύκολα ξεχνάμε ότι την παρέλαβε στο χείλος της στάσης πληρωμών], μπόρεσε να καταλάβει μόλις την τέταρτη θέση. Ο κωμικός [κωμικοτραγικό θα τον χαρακτήριζα] Γκρίλο, ηγέτης ενός κινήματος αντιπολιτικής που διακατέχεται μόνο από άρνηση, αν ερμηνεύσουμε στενά τα αποτελέσματα των εκλογών θεωρείται εκλεκτός για να κυβερνήσει από το ένα τέταρτο του ιταλικού λαού! Ξέραμε πως οι μεσογειακοί λαοί αγαπάνε το γέλιο, όμως αυτό μάλλον δεν το είχε υπολογίσει κανείς. Και απ’ την άλλη, οι δύο μεγάλοι σχηματισμοί της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς συγκέντρωσαν πάνω-κάτω το ίδιο ποσοστό, με διαφορά τόσο μικρή που ο Μπερλουσκόνι φαίνεται ότι θα ζητήσει επανάληψη της καταμέτρησης [λες και μιλάμε για 15μελές!]. Σαν να λέμε χάος! Αποτέλεσμα: Ακυβερνησία!

Η αλήθεια είναι πως το συγκεκριμένο αποτέλεσμα οι περισσότεροι δεν το περίμεναν. Ένας κωμικοτραγικός να παίρνει 25% και ο Silvio να κάνει το comeback μετά από ένα χρόνο αφάνειας. Κι όμως, η δημοκρατία πάντα επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις. «Το καλύτερο επιχείρημα εναντίον της δημοκρατίας είναι μια συζήτηση πέντε λεπτών με το μέσο ψηφοφόρο», έλεγε ο Τσώρτσιλ. Φαντάζομαι ότι ο «πατέρας της νίκης» θα ενθουσιαζόταν για την επιβεβαίωση των λεγομένων του στην Ιταλία σήμερα.

Πολλοί θεωρούν το συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα ως μήνυμα εναντίον των πολιτικών λιτότητας στην ευρωζώνη. Είναι ένα συμπέρασμα που μπορεί να συναχθεί εύκολα, δεδομένου ότι τόσο ο Silvio όσο και ο Γρύλος παραδόθηκαν σε ένα αντιευρωπαϊκό παραλήρημα προεκλογικά, με όχημα την αντίθεση στη λιτότητα. Και οι δύο δε δίστασαν να προβάλλουν την πιθανότητα εξόδου από την ευρωζώνη, ο μεν οικειοθελώς, ο δε μέσω δημοψηφίσματος. Τα τεράστια ποσοστά που συγκέντρωσαν θα μπορούσαν εύκολα να θεωρηθούν δείγμα αντιευρωπαϊσμού. Όταν όμως ένας κωμικοτραγικός που ξέρει μόνο να λέει όχι σε όλα και να παραληρεί μπροστά στο μικρόφωνο παίρνει 25%, μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ο λόγος για αυτό είναι οι πολιτικές λιτότητας στην ευρωζώνη; Ας με συγχωρήσουν οι απανταχού αντιμνημονιακοί, εγώ όμως μια τέτοια στάση εκ μέρους των ψηφοφόρων μόνο ως δείγμα λαϊκισμού και ανωριμότητας μπορώ να το εκλάβω. Τώρα, άμα θέλουν να ταυτίσουν την αντίθεση στη λιτότητα με την ανωριμότητα και τον κύριο Γρύλο είναι δικό τους ζήτημα.

Απ’ την άλλη, ο αγαπημένος μας Silvio. Ο Cavagliere, ο μεγιστάνας των ΜΜΕ, ο επί χρόνια πρωθυπουργός της Ιταλίας, που πριν ένα χρόνο παρ’ ολίγο να χρησιμοποιήσει την πίσω πόρτα για να φύγει από το πρωθυπουργικό μέγαρο, πριν παραχωρήσει τη θέση του στο Μόντι για να βγάλει τα κάστανα απ’ τη φωτιά. Και αυτός επιδόθηκε προεκλογικά σε έναν αγώνα παροχολογίας και υποσχέσεων, που έφταναν μέχρι και στην πιθανότητα εξόδου από την ευρωζώνη. Πράγματι πρόκειται για έναν δηλωμένο εχθρό της λιτότητας και των πολιτικών που έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε ως μνημονιακές. Και πράγματι, σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές του ο Silvio δεν είναι προσκολλημένος στην ΕΕ, δε φοβάται την έξοδο από αυτή, και η επιλογή των Ιταλών στο πρόσωπό του θα μπορούσε εύκολα να σημαίνει ένα μήνυμα εναντίον της Ευρώπης [ή της Μέρκελ, όπως συνηθίζουμε να λέμε] και της λιτότητας. Ας το σκεφτούμε όμως λίγο προσεκτικά: Πρόκειται για έναν άνθρωπο που έφερε την ιταλική οικονομία στο χείλος της χρεοκοπίας, σε σημείο να συζητά τη στήριξή της από τον EFSF και το ΔΝΤ [Οκτώβριος 2011]. Για έναν πρωθυπουργό που όλη η χώρα απαιτούσε την απομάκρυνσή του, μετά από πολλά χρόνια στην πρωθυπουργία και πολλές επανεκλογές. Αυτός ο άνθρωπος, με όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά και πολύ περισσότερα, θεωρείται σύμβολο εναντίον της λιτότητας; Δηλαδή ο αγώνας εναντίον της λιτότητας εκπροσωπείται από έναν επί χρόνια πρωθυπουργό που υπόσχεται τα πάντα ξεχνώντας ότι τα τελευταία χρόνια στην Ιταλία φέρουν ξεκάθαρα την υπογραφή του; Εντάξει, επιλογές είναι αυτές, αν οι οπαδοί του αντιμνημονίου θέλουν να τον θεωρούν εκπρόσωπό τους είναι δικαίωμά τους.

Κατά πόσον όμως το συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα πραγματικά αποτελεί δείγμα αλλαγής, και μάλιστα υπέρ της δημοκρατίας και εναντίον της λιτότητας, όπως αρέσκονται να λένε; Ας αγνοήσουμε τα πρόσωπα που υποτίθεται ότι φέρνουν αυτή την αλλαγή μέσω των εκλογών. Είναι η πρώτη φορά που περιμένουμε να αλλάξει η κατάσταση λόγω εκλογών; Μήπως ξεχνάμε πώς η πραγματικότητα δεν αλλάζει, όσο κι αν οι εκλογείς διαφωνούν μαζί της;

Μήπως η ψήφος των Ιταλών αλλάζει τη δύσκολη οικονομική κατάσταση που βρίσκεται η χώρα τους, αλλά και το σύνολο της ευρωπαϊκής οικονομίας; Δε θα το έλεγα. Μήπως υπάρχουν πολλοί δρόμοι, και μάλιστα χωρίς συνέπειες, προκειμένου να αναγκαστεί το κακό ιταλικό και ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα να επιλέξει τους άλλους, από φόβο για τη διατήρησή του; Δεν ξέρω αν είμαι παράλογος, όμως αν υπήρχαν άλλοι ευκολότεροι δρόμοι μάλλον το πολιτικό σύστημα θα τους επέλεγε προ των εκλογών, δε θα άφηνε να συντριβεί πρώτα. Μήπως μια τέτοια πολιτική αλλαγή ήταν αυτή που περίμενε η παγκόσμια οικονομία για να ορθοποδήσει ξανά; ΣΙΓΟΥΡΑ ΟΧΙ!

Άλλωστε, αυτό δείχνει και η πρόσφατη ιστορία. Δεν είναι η πρώτη φορά που περιμένουμε από εκλογές να αλλάξουν την κατάσταση στην οικονομία. Δε θα αναφερθώ καθόλου στις γραφικές περιπτώσεις τοπικών-περιφερειακών εκλογών που πολλοί περίμεναν να λειτουργήσουν ως σημείο καμπής. Ας περιοριστούμε στις εθνικές.

Πόσοι περίμεναν την Ευρώπη να αλλάξει ριζικά λόγω της εκλογής Ωλάντ στη Γαλλία; Εκατομμύρια Ευρωπαίοι, και μάλιστα από κάθε πολιτική παράταξη, στήριξαν τις ελπίδες τους στο σοσιαλιστή ηγέτη. Επιβεβαιώθηκαν; Αν κρίνω από τις δημοσκοπήσεις στη Γαλλία, αλλά και από τη στροφή 180 μοιρών πολλών ως προς το πρόσωπό του, μάλλον διαψεύστηκαν. Δεν υπάρχει αμφιβολία βέβαια ότι η εκλογή του προκάλεσε κάποιες μικρές και όχι ασήμαντες αλλαγές, σίγουρα όμως δεν έφερε την ανατροπή που πολλοί περίμεναν. Ούτε καν σε πολιτικό επίπεδο, πόσω μάλλον σε οικονομικό. Περισσότερο θα λέγαμε ήταν το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών που προσαρμόστηκε στην πραγματικότητα παρά η πραγματικότητα στο αποτέλεσμα. Τυχαίο; Μάλλον όχι.

Απ’ την άλλη υπάρχει το αξέχαστο παράδειγμα των ελληνικών εκλογών. Τέλειο παράδειγμα ολικής ανατροπής ενός πολιτικού συστήματος, τα σημάδια της οποίας ακόμα βλέπουμε. Κατάρρευση των δύο κυβερνητικών κομμάτων, ανάδυση ενός μικρού κόμματος της Αριστεράς σε ρόλο αξιωματικής αντιπολίτευσης, άνοδος ενός τουλάχιστον αμφιλεγόμενου [κατ’ άλλους εθνικιστικού, κατ’ άλλους ακροδεξιού, κατ’ άλλους εθνικοσοσιαλιστικού] κόμματος που σίγουρα δεν έχει καμία σχέση με όλα τα υπόλοιπα. Και το πιο τρελό, κοινή βάση ψηφοφόρων για τα δύο τελευταία κόμματα. Πόσα άλλαξαν στην οικονομία, αλλά και στο πολιτικό πεδίο, από αυτή την ανατροπή που προκάλεσαν οι εκλογές; Προσωπικά η μόνη διαφορά που βλέπω ως προς τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος, τουλάχιστον λόγω των νέων αυτών κομμάτων, είναι η εγκαθίδρυση του υβρεολόγιου στη Βουλή, και μάλιστα σε καθημερινή ατζέντα. Δεν ξέρω αν αυτή είναι η αλλαγή που ονειρεύονταν…

Ωστόσο, το ελληνικό παράδειγμα πιθανόν να αποκτήσει ακόμα περισσότερες ομοιότητες με το ιταλικό. Και στις δύο περιπτώσεις το αποτέλεσμα της πρώτης αναμέτρησης ήταν συγκλονιστικό. Στην Ελλάδα όμως υπήρξε και δεύτερη αναμέτρηση, η οποία κάπως ισορρόπησε τα πράγματα. Παρά τις απαισιόδοξες προβλέψεις, πρώτο αναδείχτηκε το κόμμα που υποστήριζε τη σταθερότητα, ενώ ακόμα και το δεύτερο κόμμα αναγκάστηκε να αλλάξει ριζικά τα ακραία στοιχεία του, και να κάνει μεγάλα βήματα προς την ωριμότητα. Στην Ιταλία, με την ακυβερνησία που προέκυψε η δεύτερη αναμέτρηση είναι πολύ πιθανή. Και επειδή «Το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού, δε νομίζω πως μπορούμε να περιμένουμε το ίδιο αποτέλεσμα στην Ιταλία. Θα υπάρξει ταχύτατη ωρίμανση, τόσο για το πολιτικό σύστημα όσο και για τους ψηφοφόρους. Ωραία ήταν η πρώτη φορά, να κάνουμε την πλάκα μας με τον κωμικό Γρύλο, όταν όμως η καταστροφή είναι μπροστά σου τα πράγματα είναι απλά.

Για αυτό συνιστώ προς όλους αυτούς που βιάστηκαν να σηκώσουν τα λάβαρα με αφορμή την Ιταλία να μην εκπλαγούν αν σε δύο εβδομάδες δουν είτε το ποσοστό του Μπέμπε Γκρίλο να καταρρέει στις δημοσκοπήσεις είτε τον ίδιο τον Γκρίλο να μιλάει για την ανάγκη συναίνεσης και αποφυγής της ακυβερνησίας. Οι εποχές προσφέρονται για ωρίμανση…

ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ