ΣΗΚΩΣΕ ΤΟ, ΤΟ ΤΙΜΗΜΕΝΟ

Η παρουσίαση του ευρωψηφοδελτίου της ΝΔ προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και [καλοπροαίρετα πάντα] αρνητικά σχόλια. Ακούστηκε κριτική για άτομα που είναι στο ψηφοδέλτιο, για άτομα που δεν είναι, για τη συνολική λογική του, για ό, τι γενικά μπορούσε να κριθεί. Αδιαμφισβήτητα πάντως το όνομα που τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας περισσότερο, και προφανώς συγκέντρωσε τις περισσότερες αρνητικές κριτικές, ήταν αυτό του Θοδωρή Ζαγοράκη. Ανάγωγος, αλήτης, γύφτος που δεν ξέρει να μιλήσει, καλά-καλά δεν ξέρει αγγλικά και άλλα πολλά σαν και αυτά ακούστηκαν.

Ο Ζαγοράκης είναι σίγουρα μια αμφιλεγόμενη υποψηφιότητα από αυτές που όποιος τις επιλέγει γνωρίζει ότι θα προκαλέσουν αντιδράσεις και ίσως εν μέρει να το επιδιώκει. Προέρχεται από το χώρο του αθλητισμού, οι εκπρόσωποι του οποίου στην πολιτική πάντα γίνονταν δεκτοί με καχυποψία, και μάλιστα του ποδοσφαίρου, γύρω από το οποίο εμπλέκονται και ιστορίες διαφθοράς, κομπίνας κτλ. Έτσι λοιπόν οι κατηγορίες «άσχετος» και «απατεώνας» έρχονται εύκολα. Όπως και «αμόρφωτος», «ανάγωγος που δεν ξέρει να μιλήσει κτλ».

Κατ’ αρχάς ποια είναι η πραγματική ιδιότητα του Ζαγοράκη; Δεν είναι ένας απλός ποδοσφαιριστής, είναι ο αρχηγός της ομάδας που κατέκτησε το Euro το 2004. Όπως ένας δικηγόρος του Αρείου Πάγου δεν είναι το ίδιο με αυτόν του Πρωτοδικείου έτσι και ο ποδοσφαιριστής που παίζει σε εθνικό επίπεδο δεν είναι ο οποιοσδήποτε. Πόσο μάλλον όταν πέτυχε μια από τις μεγαλύτερες διακρίσεις στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού. Η επιτυχία αυτή τότε δεν ήταν κάτι που αφορούσε μόνο το χώρο του ποδοσφαίρου ή μόνο τους φιλάθλους, αλλά όλους τους Έλληνες και το ελληνικό κράτος. Για αυτό άλλωστε αντιμετωπίστηκε αναλόγως από την κυβέρνηση, τα ΜΜΕ κτλ. Ήταν εν ολίγοις μια εθνική επιτυχία, και μάλιστα σε ένα χώρο όπου η Ελλάδα ποτέ δεν είχε ανάλογες διακρίσεις. Συνεπώς ο Ζαγοράκης έχει συνεισφέρει τα μέγιστα στην πραγματοποίηση μιας μεγάλης εθνικής επιτυχίας, που έγινε αισθητή σε όλους μας. Αυτό, η συνεισφορά σε εθνικές επιτυχίες, νομίζω πως πρέπει πάντα να είναι το πρώτο κριτήριο για την επιλογή υποψηφίων.

Και για να εξηγούμαι, η συνεισφορά στην οποία αναφέρομαι δεν είναι ότι κλωτσούσε καλά τη μπάλα ή έκανε ωραίες ντρίμπλες. Αυτά είναι προφανώς στοιχεία της αλλά, όπως σπεύδουν να επισημάνουν και οι επικριτές, είναι άσχετα με την ουσία της υποψηφιότητας. Ποδόσφαιρο δεν είναι μόνο τα δυνατά πόδια όπως οικονομικά δεν είναι μόνο τα μαθηματικά, νομική επιστήμη δεν είναι μόνο οι νόμοι κτλ. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν κυρίως τα στοιχεία του χαρακτήρα του που δείχνει αυτή η επιτυχία. Για να φτάσει κανείς να αγωνίζεται σε κορυφαίο επίπεδο απαιτείται θέληση, πίστη, υπομονή και άλλα χαρίσματα τα οποία χρειάζεται ένας πολιτικός και μόνο αυτονόητο δεν είναι ότι τα κατέχουν. Δε μιλάμε για επίπεδο τοπικό, πρόκειται για παίκτη της εθνικής ομάδας που πέτυχε τη μεγαλύτερη εθνική διάκριση στο χώρο, και προφανώς δεν έφτασε στη θέση αυτή με μόνα προσόντα τα δυνατά πόδια. Και φυσικά η τοποθέτηση του ως αρχηγού δείχνει ότι έχει και ηγετικά προσόντα, μπορεί να επιβάλλεται, έχει ψυχραιμία να αντιδρά κάτω από πίεση, ξέρει να χειρίζεται τις σχέσεις μεταξύ των παικτών κτλ. Διερωτώμαι, ποιο από τα παραπάνω χαρακτηριστικά που είναι αναγκαίο για την ιδιότητα του αρχηγού εθνικής ομάδας [υπομονή, θέληση, πίστη, ψυχραιμία κτλ] δεν είναι απαραίτητο και για έναν πολιτικό;

Η πορεία όμως του Ζαγοράκη στο χώρο του αθλητισμού δεν περιορίζεται στην ιδιότητα του παίκτη. Αφότου τελείωσε την καριέρα του ως γνωστόν ανέλαβε για διάστημα περίπου δύο ετών την προεδρία του ΠΑΟΚ. Αυτό για πολλούς σημαίνει ότι αναγκαστικά μπλέκεται με οικονομικά σκάνδαλα, στημένους αγώνες, διαπλοκή με άλλους παράγοντες του ποδοσφαίρου κτλ. Όντως, είναι πολλές οι πιθανότητες για αυτό, ο χώρος του ποδοσφαίρου είναι από αυτούς που δύσκολα μπαίνει κανείς χωρίς να λερώσει το κοστούμι του, ειδικά στο επίπεδο της διοίκησης. Αυτό όμως δε σημαίνει και αναγκαστικά ότι ισχύει. Πάντα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, και όσοι πιστεύουν ότι ο Ζαγοράκης δεν είναι μία από αυτές δεν έχουν παρά να το αποδείξουν. Προς το παρόν από τη στιγμή που αποδείξεις για κάτι τέτοιο δεν υπάρχουν καλό είναι να μην εκτοξεύονται κατηγορίες για πολιτικούς λόγους. Στο κάτω-κάτω δεν υπάρχει χώρος απολύτως καθαρός στην Ελλάδα, και είναι αντικειμενικά αδύνατο κάποιος που αναλαμβάνει θέσεις ευθύνης να μένει αμόλυντος.

Πέραν όμως από το σκέλος της διαφθοράς υπάρχουν και θετικά στοιχεία στην ιδιότητα της προεδρίας. Κατ’ αρχάς δείχνει ότι ο Ζαγοράκης δεν είναι κάποιος άσχετος με οικονομικά και διοίκηση, απ’ τη στιγμή που για αρκετά χρόνια διοικούσε ένα μεγάλο σύλλογο σαν τον ΠΑΟΚ. Δε διατείνεται κανείς ότι θα έχει γνώσεις μακροοικονομίας και management, άλλωστε οι περισσότεροι δεν έχουν. Σίγουρα όμως δεν είναι τελείως άσχετος στον τομέα. Τέλος, η προεδρία του ΠΑΟΚ μαζί με την ηγεσία της εθνικής δείχνει ότι δε φοβάται να αναλάβει θέσεις ευθύνης και ρίσκα.

Υπάρχει ένας ακόμα τομέας της ζωής του Ζαγοράκη που έχει αρκετό ενδιαφέρον για τη θέση του στο ευρωψηφοδέλτιο. Αντίθετα με όσα διατείνονται πολλοί πρόκειται για έναν παίκτη με διεθνή καριέρα, σε συλλογικό και διεθνές επίπεδο. Έχει αγωνιστεί σε δύο χώρες της ΕΕ και έχει ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη για αγωνιστικούς λόγους. Δεν πρόκειται δηλαδή για τον άξεστο Βλάχο που δεν έχει βγει ποτέ από το χωριό του που παρουσιάζουν μερικοί. Ξέρει πως είναι τα πράγματα στην Ευρώπη και έχει αναπτύξει σχέσεις με Ευρωπαίους στη ζωή του. Αυτό δεν τον καθιστά προφανώς έτοιμο να πάει στην Ευρωβουλή, αλλά είναι ένα θετικό το οποίο πρέπει να τονίσω ότι για πολλά αξιόλογα κατά τα άλλα πρόσωπα του ψηφοδελτίου δεν υπάρχει. Και προφανώς κάτι σχόλια του στυλ “Δεν ξέρει αγγλικά” για έναν άνθρωπο που έχει ζήσει χρόνια στο εξωτερικό δε νομίζω πως είναι άξια προβληματισμού.

Τέλος, υπάρχει μια ακόμα πλευρά της ζωής του Ζαγοράκη που έρχεται να ταιριάξει με την πολιτική. Όποιος έχει δει έστω και λίγο από μέσα τους χώρους της πολιτικής και του αθλητισμού ξέρει ότι έχουν πολλά κοινά. Για να πετύχει κανείς σε αυτούς και να επιβιώσει πρέπει να ξέρει να ελίσσεται και να φυλάει τα νώτα του. Μετράνε πολύ οι διαπροσωπικές σχέσεις, υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός, πολλοί επιχειρούν να σου βάλουν τρικλοποδιές, πρέπει να ανεχτείς την αδικία και να έχεις υπομονή. Αυτά και πολλά άλλα είναι κοινά στοιχεία των δύο χώρων, πράγμα που σημαίνει ότι απαιτούνται και κοινά προσόντα. Συνεπώς το να έχει καταφέρει κανείς να επιβιώσει στον πρώτο χώρο σημαίνει πολλά για τις πιθανότητές του στο δεύτερο.

Σίγουρα η υποψηφιότητα αυτή, όπως και όλες οι υπόλοιπες, μαζεύει και κάποια αρνητικά στοιχεία. Αυτά ίσως να είναι αρκετά για να επιλέξει κανείς να μην ψηφίσει το Ζαγοράκη, δεν είναι όμως για να μπορεί να απαιτεί να εξαιρεθεί από το ψηφοδέλτιο. Το ότι δε μας αρέσει για τον α ή β λόγο ένας υποψήφιος δε σημαίνει ότι δε χρειάζεται να μπει στο ψηφοδέλτιο, αλίμονο αν όλοι άρεσαν σε όλους. Για αυτό άλλωστε πλέον υπάρχει σταυρός και για τις ευρωεκλογές, για να μπορεί κανείς να επιλέξει. Άλλο θα ήταν αν κανείς μπορούσε για παράδειγμα να αποδείξει ότι ο Ζαγοράκης εμπλέκεται άμεσα σε υποθέσεις διαφθοράς [πχ έχει εκδιωχθεί δικαστικά για την οικονομική διαχείριση του ΠΑΟΚ], κάτι που όντως θα σήμαινε ότι είναι ντροπή να έχει θέση στο ευρωψηφοδέλτιο. Οι κατηγορίες όμως που απλά στηρίζονται σε γενικότητες και προσωπικά κριτήρια δεν είναι αρκετές.

Τέλος, θέλω να κάνω μια αναφορά και στο άλλο ερώτημα που απασχολεί πολλούς: Τι καλό προσφέρει η υποψηφιότητα Ζαγοράκη; Κατ’ αρχάς όπως προανέφερα ο Ζαγοράκης σαν άτομα συγκεντρώνει αρκετά θετικά χαρακτηριστικά που χρειάζονται σε έναν ευρωβουλευτή, όπως εμπειρία στην Ευρώπη και ηγετικά προσόντα. Δεν είναι απαγορευτικό δηλαδή να τον ψηφίσει κανείς. Αντιθέτως υπάρχουν συγκεκριμένες κοινωνικές-ηλικιακές ομάδες στις οποίες το όνομα του χτυπάει καλά, και μπορεί να προσελκύσει κόσμο που υπό άλλες συνθήκες δε θα ήθελε καμία σχέση με τη ΝΔ. Ίσως βέβαια πολλοί από αυτούς να ψηφίσουν για λάθος λόγους, πχ ένας νέος για το Euro, στην πολιτική όμως πάντα έτσι γίνεται, κι ούτε μπορείς να αναγκάσεις κάποιον να σκέφτεται σωστά. Επιπλέον ο Ζαγοράκης ανήκει σε ένα χώρο που παραδοσιακά δεν έχει σχέση με την πολιτική, και η ενασχόληση ενός ατόμου τόσο δημοφιλούς όσο ο ίδιος πιθανόν να κάνει και κόσμο από το χώρο αυτό να δει την πολιτική με άλλο μάτι, απ’ τη στιγμή που βλέπουν κάποιον «δικό τους» να ασχολείται. Είναι κατά κάποιον τρόπο αυτό που αποκαλούν «άνοιγμα σε νέους χώρους», και ειδικά τη σήμερον εποχή που τα πάντα αλλάζουν κανείς δε μπορεί να το απορρίπτει.

Το βασικότερο θετικό της υποψηφιότητας όμως είναι αυτό που βλέπουμε να γίνεται αυτές τις μέρες: Η γκρίνια. Και εξηγούμαι: Το γενικότερο κλίμα είναι ότι ο κόσμος την απορρίπτει, επειδή δεν έχει σχέση με την πολιτική. Ενδιαφέρουσα όμως είναι η απάντηση που δίνεται πάντα σε όποιον γκρινιάζει: Αν δε σου αρέσει αυτός ψήφισε κάποιον άλλον από τους 42. Έτσι δίνεται η αφορμή αφενός να μάθει ο ψηφοφόρος τους υπόλοιπους υποψηφίους [καθόλου αυτονόητο σήμερα], αφετέρου κάποιοι από αυτούς που θεωρούνται κατάλληλοι και απαραίτητοι να προωθηθούν με έμμεσο τρόπο [δηλαδή αφού δε θες αυτόν ψήφισε εκείνον]. Εν ολίγοις το όνομα του Ζαγοράκη είτε ακούγεται θετικά είτε όχι σίγουρα προσελκύει την προσοχή του ψηφοφόρου στο ψηφοδέλτιο, και πετυχαίνει αυτό που επιδιώκει κάθε κόμμα: Να ασχολούνται οι ψηφοφόροι με τους υποψηφίους του. Έτσι μπαίνει στο παιχνίδι και ο κάθε υποψήφιος προσωπικά, δεν περιορίζεται η προεκλογική εκστρατεία στο brand name του κόμματος ή στην πολιτική που σκοπεύει να ασκήσει. Γιατί σε ένα ψηφοδέλτιο δεν αρκεί να είναι μόνο αξιόλογα άτομα, χρειάζεται και η αναγνωρισιμότητα που θα προσελκύσει την προσοχή του ψηφοφόρου. Δεν αρκεί να είναι αξιόλογα άτομα που τους ξέρουν όμως μόνο λίγοι, γιατί έτσι λείπει το όνομα που θα κάνει τόσο τον κόσμο όσο και τα ΜΜΕ να ασχοληθούν. «Δεν υπάρχει αυτό που λέμε κακή δημοσιότητα», και η δημοσιότητα στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ είναι ο Ζαγοράκης.

Ένα καλό παράδειγμα που εξηγεί τον παραπάνω μηχανισμό είναι το "Ποτάμι" του Σταύρου Θεοδωράκη. Κατά κοινή ομολογία έχει συμπεριλάβει στο ευρωψηφοδέλτιο αξιόλογα πρόσωπα. Αν έλειπε όμως από το εγχείρημα ο Θεοδωράκης θα μάθαινε κανείς και τα υπόλοιπα άτομα; Θα ήξερε κανείς ότι έστω υπάρχει το "Ποτάμι"; Μάλλον όχι, αφού όσο αξιόλογοι κι αν είναι αυτοί στον μέσο ψηφοφόρο που δεν είναι υποχρεωμένος να τους ξέρει δεν κάνουν καμία αίσθηση. Υπάρχει όμως ο Θεοδωράκης, που εξασφαλίζει ότι τόσο ο κόσμος όσο και τα ΜΜΕ θα ασχοληθούν με το κόμμα. Κάποιος μαθαίνει λόγω της αναγνωρισιμότητας του Θεοδωράκη ότι υπάρχει το "Ποτάμι" και εμμέσως μαθαίνει και τους υποψηφίους του. Έτσι και με το ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ κάποιος ακούει ότι συμπεριελήφθη ο Ζαγοράκης και από περιέργεια διαβάζει και ποιοι άλλοι συμπεριλαμβάνονται.

Κλείνοντας, ένα σχόλιο για το ευρωψηφοδέλτιο στο σύνολο του. Κατ’ αρχάς έχει το καλό ότι καλύπτει μέσω των προσώπων που επελέγησαν μεγάλο φάσμα κοινωνικών-επαγγελματικών-ηλικιακών ομάδων, που αποκτούν έτσι το κίνητρο να εκπροσωπηθούν στην Ευρωβουλή. Σαφώς λείπουν κάποια πρόσωπα που θα θέλαμε να είναι, πάντα όμως οι εκάστοτε συνθήκες είναι ο βασικότερος παράγοντας για να καλυφθούν οι θέσεις. Το καλό είναι πως όποιο κριτήριο κι αν επιλέξει κανείς για να θέσει ως πρώτο υπάρχει κάποιος υποψήφιος που να τον εκφράζει. Προσωπικά ξεχωρίζω τους Κώτσηρα, Κυρανάκη, Τζαβέλλα, Σπυράκη και Χολέβα. 

ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ