Iδιωτικοποιήσεις και Δεξιά

Ήταν  κάπου στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας σ’ έναν τηλεοπτικό σταθμό που τώρα δεν ξέρω αν υπάρχει ,όταν ο ειδικός πεπειραμένος  οικονομολόγος και καθηγητής Κωνσταντίνος Θάνος , έκανε μία αναφορά στον λόγο του προς τον δημοσιογράφο Κώστα Χούντα ,όπου ήταν ο παρουσιαστής της εκπομπής όπου είχε κληθεί να μιλήσει ο πρώτος. Εδώ να σημειώσουμε ότι ο Κωνσταντίνος Θάνος μαζί με τον Κ. Κόλμερ αποτελούν τους μόνους αξιόλογους συνειδητοποιημένους δεξιούς που ασχολούντο με οικονομικά θέματα από την μεταπολίτευση και  εδώθε.

Η αναφορά λοιπόν του καθηγητού αφορούσε το πρόσωπο του Κώστα Καραμανλή ,του προέδρου τότε της Νέας Δημοκρατίας , όπου όπως σημείωσε αυτός :
-«Και ακούω τότε να λέει ο Καραμανλής για στρατηγικές επιχειρήσεις  και ένιωσα λες και μίλαγε κάποιος κομμουνιστής ηγέτης».

Η παραπάνω αναφορά από έναν άνθρωπο ,ειδήμων περί τα οικονομικά ,ακομμάτιστο κ δεξιότατο έχει μία σοβαρή σημασία και καταδεικνύει το προφανές που όλοι οι σχετιζόμενοι κάνουν ότι δεν το βλέπουν : την πλήρη σύγχυση και το απόλυτο μπέρδεμα που έχει η μάζα της ευρύτερης δεξιάς παράταξης σχετικά με την υποστήριξη συγκεκριμένου οικονομικού μοντέλου. Μία πολιτική και ιστορική παθογένεια που τα χρόνια αυτά της Κρίσης αναδείχθηκε σε τεράστιο βαθμό.
Aυτό που ποτέ δεν έγινε από την συντηρητική – δεξιά Παράταξη σε αυτήν την χώρα , ήταν το γεγονός ότι δεν κάθισε σοβαρά και συγκροτημένα ,με μελέτες , με συνεδρίες , με ολοκληρωμένο διάλογο αλλά και μ ‘έναν αποφασιστικό ιδεολογικό βατήρα να αποσαφηνίσει και σαφώς να υποστηρίξει με θέρμη την δεδομένη ουσιώδη θέση της ,της υποστήριξής της προς τον οικονομικό φιλελευθερισμό και τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Αυτό είχε ως συνέπεια διαφορετικές ισχυρές τάσεις εντός αυτής της παρατάξεως να κάνουν την εμφάνισή τους με αποτέλεσμα σήμερα να μιλάμε με αποδυναμωμένη θέση ισχύος προς την κοινωνία . Τώρα όμως είναι χρονικά και συγκυριακά η κατάλληλη ευκαιρία για να ωθήσουμε δυναμικά την αταλάντευτη διατρανωμένη δεξιά θέση περί της αξίας και της σημασίας για μία κοινωνία , της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς ,των ιδιωτικοποιήσεων των πάλαι ποτέ κρατικών ή ημικρατικών οργανισμών και επιχειρήσεων , την μείωση ενός παρασιτικού δημόσιου τομέα. Τώρα που το κρατικοδίαιτο οικονομικό μοντέλο πνέει τα λοίσθια. Ένα μοντέλο που κρατάει από παλιά….

Και για να μην ταλαιπωρηθούμε στον περιορισμένο χώρο ενός άρθρου με ιστορικές και μεγάλες παρεκβάσεις που φθάνουν μέχρι και  τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ,ας ξεκινήσουμε από την αρχή της μεταπολίτευσης όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ο πρεσβύτερος ανταποκρινόμενος σε μία αριστερόστροφη τάση της ευρύτερης κοινωνίας και του πολιτικού σκηνικού, όπως και σε μία εκδικητικότητα σε γόνους παλαιών επιχειρηματικών οικογενειών που είχαν συνεργασθεί άριστα με το Απριλιανό καθεστώς  και με αφορμή κάποιες ευρύτερες οικονομικές καταστάσεις προχώρησε σε κρατικοποιήσεις επιχειρήσεων και άρχισε από τότε, για να λέμε όλη την αλήθεια, η αρχή του πελατειακού κράτους και των αμέτρητων διορισμών σε ένα Δημόσιο που έτρεφε την «παχυσαρκία» του και την αδράνειά του. Φυσικά αυτό από τον Παπανδρέου , το ’81 , και μετά , συνεχίσθηκε και εκτραχύνθηκε σε απίστευτο βαθμό. Πήγε ο Μητσοτάκης να τολμήσει να προχωρήσει σε κάποιες ιδιωτικοποιήσεις και μεταρρυθμίσεις αλλά τα γεγονότα τον πρόλαβαν...Δεν θα αναφερθούμε στο τι έκανε το ΠΑΣΟΚ κ όλη αυτή η λούμπεν σαβούρα που στηριζόταν πάνω της και έπεσε με μανία πάνω στον κρατικό κορβανά. Το παραμύθι αυτό πλέον τελείωσε και η Ελλάς ,έστω και με αυτόν  τον άβολο τρόπο της Κρίσης και της Επιτηρήσεως φαίνεται ότι μπήκε σε άλλο κεφάλαιο. Ένα κεφάλαιο όπου ξεκαθάρισε και μέσα στον χώρο των επονομαζόμενων δεξιών την ήρα από το στάρι και το ποιοι τελικά δικαιούνται να ονομάζονται δεξιοί με την ουσιαστική έννοια του όρου.
Οι ιδιωτικοποιήσεις κρατικών και ημικρατικών οργανισμών όπως και η μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων ή και η άρση της ισοβιότητάς των τελευταίων  ήταν πάντα ένα θέμα ταμπού στην  Ελλάδα. Ακόμα και στην λεγόμενη Δεξιά παράταξη ήταν λίγες οι τάσεις ,οι προσωπικότητες που  πίστευαν στα παραπάνω (τα θεωρούμε έναν «κρίκο» και τα τρία μαζί) . Ο δημόσιος υπάλληλος , το «κράτος – πατερούλης» , η κυριαρχία του κρατισμού ήταν πράγματα περίπου ιερά και αυθεντικά, ανέγγιχτα, λόγω της ιδιαίτερης σοσιαλίζουσας ιεράς δυνάμεως του ευρύτερου πολιτικού συστήματος που το αποδέχτηκε και το εκμεταλλεύθηκε δεόντως και μία ολόκληρη κοινωνία.
Πιο παλιά έβλεπες για αυτά τα θέματα να μιλούν ή κάτι ιδεολόγοι φιλελεύθεροι στην ΝΔ που ήταν κυρίως γύρω από την ομάδα του Μητσοτάκη , ή από κάποιες φωνές , μεμονωμένες ή κομματιδίων που κινούνταν στο δεξιό πολιτικό περιθώριο. Από την υπόλοιπη συντηρητική παράταξη δεν άκουγες τίποτα και θεωρείτο μη επιτρεπτό να ακούσεις . Πολιτική δειλία , προβληματική ψηφοθηρία, αδυναμία αντιμετώπισης των συνδικαλιστικών συντεχνιών ; Και όλα αυτά μαζί και άλλα ακόμα! Το σίγουρο είναι ότι είχαμε φθάσει σε σημείο η δεξιά να ….κατηγορεί όσους υποστήριζαν το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων και του χτυπήματος της κρατικοδίαιτης οικονομίας ως ….νεοφιλελεύθερους!! Ήταν αδιανόητο σ’ έναν αυθεντικό  δεξιό να μιλήσει για ιδιωτικοποίηση όλων των ΔΕΚΟ και του ανοίγματος της αγοράς στους τομείς που ήλεγχαν οι τελευταίες , έστω με κάποιες προσαρμογές λόγω της ιδιαιτερότητας του κάθε κλάδου. Οι φορείς της ιδεολογίας της Ελευθερίας , της ιδεολογίας που αγωνιζόταν και για μια οικονομία μ’ εξωστρεφή παραγωγικό χαρακτήρα, ανοιχτή στον διεθνή ανταγωνισμό και βασικό καθοδηγητή των ιδιωτικών επενδύσεων και πρωτοβουλιών ήταν φοβικοί με τον ίδιο τον συστατικό φιλελεύθερο οικονομικό τους εαυτό. Ιδεολογικά περιτρίμματα που χρησιμοποιήθηκαν ως προσδιοριστικά περιτυλίγματα όπως ο …κοινωνικός φιλελευθερισμός, όπου μύριζε και έζεχνε η σοσιαλιστική επιρροή, όχι μόνο δεν έσωζαν τα προσχήματα αλλά μεγαλοποιούσαν και την ιδεολογική ξεφτίλα.

Μετά τον Φεβρουάριο του 2012 και την μεταβατική κυβέρνηση Παπαδήμου ,που στηριζόταν σε τρία κόμματα , έγινε ένας ουσιαστικός επανακαθορισμός σε ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο. Ξεκαθάρισε η κατάσταση θα λέγαμε εντός της Δεξιάς με τον πλέον καθαρό τρόπο από ποτέ σχετικά με την υιοθέτηση ή όχι , ελέω Μνημονίου κιόλας , ενός νέου οικονομικού μοντέλου πολύ πιο φιλελεύθερου και μεταρρυθμιστικού που είχε ως κεντρικό του άξονα την σαφή μείωση του κράτους και τις απανωτές ιδιωτικοποιήσεις όλων των μεγάλων επιχειρηματικών φορέων που το προηγούμενο έλεγχε και την απελευθέρωση της αγοράς από τα κρατικά μονοπώλια με νέους παίκτες ,εθνικούς και διεθνείς.  Εκεί ξεκαθάρισε και η κατάσταση αφού πλέον η παραδοσιακή «σαμαρική» δεξιά συγκέντρωσε γύρω της, με τον έναν ή άλλον  τρόπο όλους αυτούς που πίστευαν ότι είχε έρθει η ώρα για να αποδεσμευθούμε σαν κοινωνία και από τα κρατικιστικά πλαίσια που μας οδήγησαν στην Κρίση ενώ δημιουργήθηκαν νέοι σχηματισμοί  (βλέπε Αν. Ελ.) ή αναδείχθηκαν παλαιότεροι κυρίως μέσω επικέντρωσης της πολιτικής τους στην πολεμική κατά των μεταρρυθμίσεων και των ιδιωτικοποιήσεων που αυτές έφερναν.
  

Μικρότερο κράτος

Ένα κράτος μπορεί να έχει το imperium και να βασίζεται σε αυτό ισχυροποιώντας το ,όχι το fiscus. To imperium είναι η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία μαζί με την δικαστική . Είναι όλοι οι φορείς που λέμε «κλειστό κράτος» . Δημόσιες υπηρεσίες που υπάγονται άμεσα στην αρμοδιότητα της εκτελεστικής εξουσίας και των υπουργείων που είναι οι θεσμικοί φορείς αυτής. Και καθαρότερα είναι και οι φορολογικές με τις δικαστικές αρχές. Είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας που είναι ο πυρήνας του κράτους και οι εγγυητές του έθνους. Φυσικά η Πολιτεία μπορεί και πρέπει να διαθέτει δημόσια εκπαίδευση και υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας στο μέτρο πάντα που μπορεί να τις χρηματοδοτήσει, ειδικά τις τελευταίες ,διότι οι προηγούμενες  είναι και βασικές για την συνοχή της. Φυσικά επιτρέποντας και ενθαρρύνοντας την ιδιωτική πρωτοβουλία  και στην Υγεία και στην Παιδεία και όχι να φέρνει εύκολα εμπόδια σ’ έναν ιδιώτη που θέλει να επενδύσει εκεί.

Το fiscus , που στην ελληνική απόδοσή του σημαίνει , «δημόσιο ταμείο» δεν χρειάζεται να ανήκει στο κράτος. Η πολιτεία πρέπει να αφήνει ελεύθερη την ιδιωτική πρωτοβουλία σε όλα ενεργά οικονομικά πεδία γιατί μόνο αυτή μπορεί να τα διαχειριστεί καλά , πιο οικονομικά , άνετα και καλύτερα για τον καταναλωτή. Το κράτος δεν χρειάζεται να είναι και επιχειρηματίας. Μπορεί να παραμείνει στο imperium και μόνο εκεί. Και γιατί αυτό; Διότι οι κρατικές διοικήσεις και γενικότερα οι κρατικές επιχειρήσεις δεν μπορούν ν’ ανταγωνιστούν το ίδιο τις ιδιωτικές. Ο ανταγωνισμός των επιχειρήσεων γίνεται αρτιότερα μόνο από ιδιώτες και όχι από το κράτος διότι οι διοικήσεις αυτών δεν έχουν την λογική του ιδιώτη επιχειρηματία που θέλει το καλό της επιχείρησής του και αλλά είναι μόνο ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι διαχειρίσεως ,που ξέρουν ότι ο παχυλός μισθός ότι και να κάνουν θα έρθει και έτσι επιφέρουν τα χειρότερα αποτελέσματα σε σύγκριση με τους πρώτους. Αυτό έχει αποδειχθεί παντού και πάντοτε. Σέβεσαι διαφορετικά κάτι που είναι δικό σου και αγωνίζεσαι να το αυξήσεις παρά κάτι που το πληρώνουν όλοι οι άλλοι και ασχέτως του τι θα κάνεις ξέρεις ότι δεν θ’ αλλάξει κάτι. Είναι η ουσία και η αδυναμία του κρατικού έναντι του ιδιωτικού στο επιχειρηματικό πεδίο. Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι δεν συμβαίνει πάντα αυτό και ότι είναι θέμα αξιοκρατίας ενώ οι ιδιώτες μπορεί να ελέγξουν το παιχνίδι της αγοράς εις βάρος των καταναλωτών. Εις βάρος όμως των καταναλωτών λειτουργούν αυτοί που δημιουργούν ελλειμματικά ταμεία στις δημόσιες επιχειρήσεις ακόμα και όταν αυτές είναι μονοπώλια …..καλώντας τον φορολογούμενο για να στηριχθεί η επιχείρηση να πληρώσει αδρά για πολλοστή  φορά. Ακόμα και όταν δεν είναι μονοπώλια οι κρατικές επιχειρήσεις (αυτό πλέον λόγω Ε.Ε δεν μπορείς να το κάνεις) πάντα υπάρχει εκ μέρους του κράτους μία επιδοματική τακτική ενισχύσεων με διάφορους τρόπους προς αυτές λειτουργώντας προκλητικά έναντι των ιδιωτών επιχειρηματιών που δεν έχουν τις «δημόσιες τσέπες». Ακόμα και ο φόβος που υπάρχει για τυχόν ιδιωτικά μονοπώλια λόγω της φύσεως κάποιων πεδίων όπως η ύδρευση περισσότερο και όχι τόσο η ενέργεια , ακόμα και εκεί θα πρέπει ν’ αναλογιστούμε ότι όλα τα κράτη του δυτικού κόσμου που λειτουργούν μέσα σ’ ένα καπιταλιστικό και άκρως φιλελεύθερο περιβάλλον αλλά είναι και σοβαρά (βλέπε ΗΠΑ ,Μ.Βρετανία, Γερμανία) έχουν ανώτατες ελεγκτικές επιτροπές σε κάθε πεδίο και Επιτροπές Ανταγωνισμού που ελέγχουν την κατάσταση. Όχι με την παρεμβατική τακτική του κρατισμού αλλά με την εποπτική λογική ενός κράτους διαιτητή της ελεύθερης αγοράς όπου παρατηρεί αν το παιχνίδι παίζεται με βάση τους κανόνες της ελεύθερης οικονομίας. Υπάρχει θεσμικό πλαίσιο που προστατεύει το πλαίσιο ανταγωνιστικότητας διότι άναρχα τίποτα δεν δουλεύει στον κόσμο. Ο ανταγωνισμός και το παιχνίδι «επί ίσοις όροις» όσον αφορά τους νόμους μέσω ελεύθερης αγοράς ,θα φέρουν παραγωγική ανάπτυξη , επενδύσεις , νέα τεχνογνωσία, καινοτομίες , εργασία στους πολίτες και φυσικά απόδοση φορολογίας σε όλες αυτές τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κάθε πεδίο. Με συμφέρει να έχω πέντε ιδιωτικές επιχειρήσεις που θα δίνουν δουλειά , θ’ ανταγωνίζονται που θα έχει ωφέλεια και στις τιμές αυτό , θα  αποδίδουν φόρους στο κράτος  και θα προσφέρουν στην αύξηση του πλούτου  παρά μία δημόσια επιχείρηση που θα λειτουργεί λιγότερο καλά από τις πρώτες και όποτε δεν θα είναι πλεονασματική θα καλούμαι σαν φορολογούμενος να την ….επιδοτήσω! Αυτά τελείωσαν πλέον.

Ο φόβος ο μεγάλος πολλών δεξιών και αυτό έχει ιστορικά προηγούμενα έχει να κάνει κυρίως με τον… υποτιθέμενο κάποια στιγμή πόλεμο!! Αν δηλαδή η χώρα μας εμπλακεί σε πολεμική σύγκρουση και δεν ελέγχει την ενέργεια ας πούμε ή το νερό ή και τις τηλεπικοινωνίες ,θα έχουμε άμεσα πρόβλημα διότι οι ιδιώτες μπορεί και να έχουν επαφές με την άλλη πλευρά!! Πέραν από τις ισοπεδωτικές γραφικότητες τέτοιων ισχυρισμών πολλοί , για να μην πούμε όλοι, δεν αντιλαμβάνονται το προφανές που είναι ότι το κράτος όταν είναι σε πολεμική κατάσταση ελέγχει ,μέσω των ανώτατων ελεγκτικών επιτροπών που διαθέτει σε κάθε πεδίο, την κατάσταση. Όταν όλοι επιτάσσονται είναι δυνατόν εταιρείες που έχουν κρίσιμους και ζωτικούς τομείς για ένα κράτος ν’ αφεθούν στην τύχη τους ή να μην επιταχθούν αφού όλη η χώρα θα …επιταχθεί!!

Όταν υπάρχουν ιδιωτικά μονοπώλια να τονίσουμε δεν υπάρχει ελεύθερη οικονομία και ανταγωνισμός τότε. Όπως επίσης και όταν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αγωνίζονται για το ποια θα πάρει δουλειά από το κράτος ή θεωρείται ανάλογα επιτυχημένη , τότε και εκεί δεν μιλάμε για ελεύθερη οικονομία.
Και ίσως όσον αφορά το θέμα των τιμών τα κρατικά  μονοπώλια είναι πιο υποφερτά αλλά πρέπει να δούμε ότι το κράτος έχει δικλείδες ασφαλείας και εκεί ,ειδικά στην περίπτωσή μας και στα κράτη της Ε.Ε  , και είτε με τις παραπάνω Επιτροπές είτε  και αυτό είναι το πιο σωστό ,σε αυτές και μόνο τις περιπτώσεις, έχει ένα κομμάτι της μετοχικής σύνθεσης όποιας εταιρείας λειτουργεί έτσι λόγω κυρίως ιδιαίτερων τεχνικών λόγων που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί εύκολα να υπάρχουν παραπάνω από ένας παίκτης (βλ. ΕΥΔΑΠ). Γενικά , οι μετοχικές συνθέσεις εταιριών που πωλούνται σε ιδιώτες από κρατικό έλεγχο όπου ευρίσκοντο και όταν υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι που το επιβάλουν αυτό , καλό είναι αν μπορεί βέβαια  κάπου το κράτος να συμμετέχει ,αρκεί να είναι μειούμενες και να μην έχει ως αυτοσκοπό την διατήρησή τους πάση θυσία.
Το κράτος δεν μπορεί να είναι επιχειρηματίας . Επόπτης, διαιτητής μπορεί να είναι . Όχι όμως παίκτης. Και από τους ιδιώτες επιχειρηματίες δεν προσδοκάμε έσοδα μόνο από την πώληση των εταιριών εφάπαξ αλλά και από την φορολογία που αποδίδουν αυτές στο κράτος , οι ασφαλιστικές εισφορές και πολλά άλλα που βοηθούν στην αύξηση του πλούτου , γενικότερα.

Το ζητούμενο είναι ,λοιπόν, στις μέρες μας να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε έναν πόλο ευρύτερο ,δεξιό , μία ισχυρή ομάδα πίεσης σε όλα τα κόμματα που έχουν σχέση με την παράταξη , όπου θα μπορούν οι αυθεντικά φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές να προταχθούν και ν’ απαιτηθούν από τις ανάλογες ηγεσίες. Η σημασία των ιδιωτικοποιήσεων και του περιορισμού του κράτους εκεί που πραγματικά μπορεί να προσφέρει είναι επιτακτική προκειμένου η οικονομία ν’ ανατάξει. Ταμπού δεκαετιών έσπασαν τα τελευταία δύο χρόνια. Είναι δύσκολο αυτό σε μία κοινωνία που είχε μάθει στο «κράτος – πατερούλη» αλλά ο τελευταίος …άργησε αλλά ψόφησε οριστικά. Οι παλαιότερες γενιές δεν το έχουν ξεπεράσει εν πολλοίς αυτό. Ευελπιστούμε στην νέα γενιά που έρχεται  και που σίγουρα θα έχει απαλλαχθεί από τις ασφυκτικά πνευματικές και ψυχολογικές , σοσιαλιστικού τύπου, αγκυλώσεις.

Αριστοτέλης Παλαιολόγος